KIZILIRMAK

Honorable Mention

The natural cycle of Kızılırmak and the dynamic cycle of urban life are integrated in the competition area, which is located at the intersection of the city and nature, with the natural cycle of Kızılırmak and the dynamic cycle of urban life, with the approach proposed in this project, which aims to integrate Kızılırmak, which is the river that does not know the boundaries of a city that crosses the boundaries of time, with the city. It has been taken into consideration that water manifests itself in different times and places by taking different forms, and various states of water are included in the design. While the spatial integration of rivers feeding Kızılırmak, groundwater and rain water, such as Kızılırmak and Mismil River, is ensured, the different situations in which water is taken in seasonal cycles such as flood, snow, ice, which are brought with the cold climate in Sivas city, have also been made part of the design. It is intended to be a four-season living place.

Zamanın sınırlarını aşıp gelen bir kentin mekanda sınır tanımayan akarsuyu olan Kızılırmak’ı kentle bütünleştirmeyi amaçlayan bu projede önerilen yaklaşımla Kızılırmak’ın doğal döngüsü ile kentsel yaşamın dinamik döngüsü, kenti adeta bir kuşak gibi kavrayan, kent ve doğanın arakesitinde yer alan yarışma alanında bütünleşmektedir.

Suyun değişen zaman ve mekanlarda farklı biçimler alarak kendini gösterdiği dikkate alınmış ve suyun çeşitli durumlarına tasarımda yer verilmiştir. Kızılırmak ve Mismil Irmağı gibi Kızılırmak’ı besleyen akarsular, yeraltı suyu, yağmur suyu gibi farklı özelliklerdeki suların mekânsal entegrasyonu sağlanırken soğuk iklime sahip Sivas kentinde yağışların beraberinde getirdiği sel, kar, buz gibi mevsimsel döngülerde suyun aldığı farklı durumlar da tasarımın parçası haline getirilmiş, alanın dört mevsim yaşayan bir yer olması amaçlanmıştır.

Kızılırmak, yarışma alanının kuzeybatısında yer alan İmranlı ilçesinden doğarak 11 ili geçtikten sonra Karadeniz’e dökülmektedir. Yarışma alanı tasarlanırken hem alandaki suyun en etkin kullanımı sağlanarak kentsel aktiviteler zenginleştirilirken diğer yandan Sivas’tan doğan Kızılırmak üzerinde yapılacak müdahalelerin diğer şehirlere olumsuz etki oluşturmaması hedeflenmiştir.

Kızılırmak’ın kent sınırlarını aşan, kendi yatağına sığamayan doğasının yapay müdahalelerle engellenmeden kentsel yaşama olan olumsuz etkilerini ortadan kaldıracak doğal çözümler üretmek hedeflenmiştir. Kızılırmak için katı sınırlar tanımlandığında çok değişken olan nehrin tanımlı sınırları aştığı, sınırların yükseltilmesi durumunda ise Kızılırmak’la olan bağlantının koptuğu görülmektedir. Bu durumda doğal yollarla dinamik yapının kontrol edilmesi hem ekolojik açıdan hem de Kızılırmak’ın kentsel yaşama olan katkısı açısından tasarımın temellinde yer almaktadır. Bileşik kaplar kanunu’nda olduğu gibi Kızılırmak’a bağlanan tüm su kaynakları bir sistem oluşturmaktadır. Bu nedenle bu kaynakların kent içerisindeki güzergahları ve Kızılırmak’a bağlantı noktalarını bütün sisteme olan etkisiyle değerlendirmek gerekmektedir. Bu açıdan alanın hem tasarım ve kentsel aktiviteler, hem doğal değerlerin korunması hem de koruma-kullanma dengesinin özel bir yaklaşımla ele alınması sorumluluğunu beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda geliştirilen tasarımın sadece estetik değeri ile değil, etik değerler, tasarım ilkeleri ve uygulama yöntemi ile de bir örnek oluşturacak bir yaklaşım olması son derece önemlidir. Yarışma konusu alan için “Yeşil altyapı” kavramı yarışma alanından başlayarak kent bütününe yayılabilecek ilkeler ve mekânsal çözümler sunmak üzere önerilmektedir.

EKOLOJİ

Yapılan tasarımlarda suyun mevsimsel döngüsü dikkate alınarak doğal ve adapte olabilir mekanlar tasarlanmış, suyun afet kaynağı olarak değil yaşam kaynağı olarak kente katılması sağlanmıştır. Kentin Kızılırmak dışında var olan su kaynakları sadece Kızılırmak’a bağlanan akarsularla sınırlı olarak değerlendirilmek yerine yağmur suyu, yeraltı suyu da dikkate alınmış, sel olması halinde ani olarak alana akan suyun alandan atılarak selin önlenmesi yerine adapte olabilen bir tasarımla su seviyesinin azaldığı zamanlarda alanın doğal ve rekreatif özelliklerinin korunması amacı ile alanda tutulacak bir kaynak olarak değerlendirilmiştir.

Geliştirilen tasarım yaklaşımı ile suyun aynı zamanda flora ve fauna üzerindeki uzun vadeli etkileri de düşünülerek yarışma alanının gelecekte kent yaşamı için olduğu kadar doğal yaşam için de vazgeçilmez bir alan olacağı öngörülmektedir. Kızılırmak’ın geçtiği Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Aksaray, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinde Türkiye’deki yaklaşım 70 kuş konaklama alanının 12 tanesi bulunmaktadır. Bu alanlardan biri de Sivas ilinde bulunan “su kuşları temelinde uluslararası öneme sahip sulak alanlar” niteliğindeki Tödürge Gölü’dür. Yarışma alanı da Sivas ilindeki kuş konaklama alanlarından biri olma potansiyeline sahiptir.

Kentin genel planında topografyanın şeekillendirdiği bir makroform belirginleşmektedir. Kızılırmak havzasına doğru genişleyen kentin taşkınlardan etkilendiği görülmektedir. Kent içerisinde Kızılırmak’ı besleyen akarsular doku içerisinde kaybolmuş durumdadır. Kentin doğu ve batısında yer alan sanayi alanlarına ek olarak yarışma alanı ile E88 (Ankara-Erzincan Karayolu) arasında sanayi alanları bulunmaktadır. Nazım imar planında Kızılırmak yakın çevresinde genellikle orta, kısmen de yüksek yoğunlukta konut alanları bulunmaktadır. Kızılırmak’ın kuzeyinde mevcut durumda tarım alanı olan alanların orta yoğunlukta konut alanı olarak planlandığı görülmektedir. Kızılırmak ile E88 Karayolu arasındaki alan hem Kızılırmak havzası içinde olmasından dolayı taşkın riski açısından hem de mevcut tarım alanlarının korunması açısından düşük yoğunluklu ekolojik yerleşimler olarak düşünülmesi, bu alanda sanayi fonksiyonuna yer verilmemesi, sürdürülebilir bir kent gelişimi için yararlı olacaktır.

Kızılırmak’ı besleyen akarsuların da yakın çevresinde yapılaşmanın konrtollü olması ve akarsu hatlarının açık ve yeşil alan olarak düzenlenmek suretiyle geçirgen yüzey miktarının artırılması, yeşil alan oranının yükseltilmesi sağlanacaktır.

Arazi kullanım ve yapılaşma koşulları açısından kent dokusu Kızılırmak kıyısı, Kızılırmak havza içi, Tarihi kent dokusu ve Yeni kent dokusu olmak üzere dört ana bölgede ele alınabilir. Kızılırmak kıyısıyla doğrudan ilişkili olan alanda yapılaşma son derece kısıtlı olup doğal niteliği korunmalıdır. Kıyı ile E88 karayolu ve Hıslı tren hattı arasında kalan 2. bölgede ise düşük yoğunluklu, su döngüsüne adapte olabilen ekolojik yapılardan oluşan bir doku oluşturulması, tarımın doku içinde kentsel tarım ve bahçelerle varlığını sürdürmesi kıyı ile kent merkesi arasında bir geçiş bolgesi olması rolünü güçlendirecektir. Tarihi kent merkezi ve sit alanlarının olduğu 3. bölgede ise geleneksel kent dokusu korunmalı ve Kızılırmak ile bağlantılar güçlendirilmelidir. Diğer alanlarda ise genel tasarım ilkeleri doğrultusunda tüm su kaynaklarının etkin şekilde kullanımına izin vermek koşulu ile yapılaşma yoğunluğu diğer bölgelere göre daha esnek olabilir.

Mevcut kent dokusunda yeşil alanlar parçacıl ve yetersiz olmakla birlikte kent morfolojisi süreklilik içinde ve akarsularla bağlantılı bir yeşil sistem kurmaya olanak verecek bir potansiyel sunmaktadır. Kızılırmak, kenti doğu-batı yönünde geçerken, diğer akarsular Kızılırmak’ı kuzey-güney yönünde geçerek kentte tüm yönlerde süreklilik gösteren bir sistemin temel strüktürünü oluşturmaktadır. Bu akarsuların tamamının kentsel mekan ve yaşama aktif katılımı öncelikli ilkelerden biri olmalıdır.